Het duwen van de envelop brengt altijd risico's met zich mee. Maar veel vaker dan je misschien had verwacht, slagen architectuurwerken die esthetisch slagen er uiteindelijk niet in om het weer buiten te houden. Het gebruik van geavanceerde materialen in nieuwe vormen: het leidt enerzijds tot vooruitgang, maar roept ook problemen op.
Frank Lloyd Wright was beroemd om zijn lekkende daken.
Toen klant Herbert "Hib" Johnson besloot om Frank Lloyd Wright al dan niet in te huren, bezocht hij het Lloyd-Jones House, een huis dat Wright in Tulsa had ontworpen. Toen hij in een stortbui aankwam, ontdekte Johnson dat het ook binnenshuis regende. De vloer was bezaaid met containers die strategisch waren geplaatst om de druppels op te vangen. Mevrouw Lloyd-Jones merkte droogjes op: "Dit is wat er gebeurt als je een kunstwerk in de regen laat staan." De potentiële opdrachtgever heeft toch een woning laten bouwen.
“Als het dak niet lekt, is de architect niet creatief genoeg geweest.”
Dat zei een andere Johnson, de oneerbiedige Philip. Hij vertelde ooit een publiek aan Yale dat hij Wrights iconische Fallingwater als een 'pionierswerk' beschouwde. In een typisch geestige terzijde merkte Johnson op dat het "een huis met zeventien emmers" was. Hij had toen de goede genade om toe te geven dat zijn eigen Glazen Huis "een huis met zes emmers" was. Een nogal ongebruikelijk beoordelingssysteem?
Madame Savoye verklaarde haar meesterwerk van Le Corbusier 'onbewoonbaar'.
Binnen een week na haar intrek in het huis dat Le Corbusier voor haar gezin had ontworpen, ontdekte Madame Savoye dat het dak overal lekte. "Het regent in de hal", schreef ze Corbu. "Het regent nog steeds in mijn badkamer…" De "regen" bezorgde haar enige kind een ziekte waarvan hij een jaar nodig had om te herstellen. Uiteindelijk eiste Madame Savoye dat Le Corbusier de reparaties zou betalen. Anders, dreigde ze, zou ze contact opnemen met haar advocaten en hem voor de rechter slepen.
Het probleem is voor altijd.
Dergelijke problemen vertonen geen tekenen van verdwijnen. Wees getuige van het feit dat MIT onlangs Frank Gehry heeft aangeklaagd toen het Stata Center, gebouwd in 2004, lekkages en een schimmelepidemie veroorzaakte. Evenzo zijn lekkende daken aan de top van de architectuur geenszins een hedendaags fenomeen. In het Attingham House, een groot landgoed in Shropshire, Engeland, gebruikte Regency-architect John Nash dakramen en gietijzeren dakribben in de fotogalerij. Revolutionair voor 1805, inspireerde de kamer een nieuw soort gebouw, maar stopte pas tientallen jaren later met lekken toen er een volledig nieuw dak op het oude was geplaatst.
Gebouwen moeten ons uit de regen houden. Maar wanneer ontwerpers gedurfde nieuwe ideeën verkennen? Houd een dweil bij de hand.